Luk
Namnusən Təwɨr Rəha Iesu Kristo Itəm Luk Təməte
Nəghatən əkuəkɨr rəha naoa u Luk
?Pah təməte naoa u? Luk təməte naoa u. In sənəmə etəm tuelef kit rəha Iesu, məto in fren wɨr kit rəha Pol, kən təmaliwək tepət ilau Pol. In sənəmə etəm Isrel, in Iaihluə əm kit, məto in iəfak kit. In tokita kit itəm təmol wɨr sɨkul. In təməplan wɨr natɨmnat itəm kəmotiet e nəmegəhən rəha Iesu. In təməte naoa mil u: Namnusən Təwɨr Itəm Luk Təməte, ne Wək Mɨn Rəha Aposol Mɨn.
?Təməte tatuwɨn kəm pah? Təməte naoa u tatuwɨn kəm rəhan kit fren, nərgɨn u Teofilas. Nɨpətɨ nərɨg u məmə, “Etəmim itəm tolkeike Uhgɨn.” Luk təməte naoa u tatuwɨn o suah u, məto in tɨtun məmə Iaihluə mɨn tepət okotafin.
?Nəmegəhən tahro nulan nian təməte? Netəmim tepət, nɨkilat təht məmə Luk təmətatɨg Rom o Sisaria nian təməte naoa u. E nian əh, namnusən tepət e Iesu təmɨtəlau.
?Təməte naoa u o naka? Luk tolkeike məmə otəte namsu kit itəm tətuatɨp məhag-əhag wɨr e nəmegəhən rəha Iesu. Kən in təməghat ilat netəm kəmotaliwək ilat Iesu moatəplan wək rəhan. Nian təməto rəkɨs rəhalat nəghatən, kən Luk təməte naoa u. In tolkeike məmə otəgətun məmə Iesu in etəm pahrien kit, məto in təməsolən nolən rat kit. Kən in Uhgɨn, kən in Iosmegəh.
1
Teofilas, ik etəm-iasol katɨsiai-in ik.
Netəmim tepət kəmotalkut pɨk məmə okotəte rəkɨs ətuatɨp namnusən rəha natɨmnat mɨn itəm Uhgɨn təmol ilugɨn itɨmat. Wək 1:1 Kəmotəte rəkɨs natɨmnat itəm netəmim neen kəmotən, netəm mɨn əh kəmotatɨg e nian rəha nətuounən rəha natɨmnat mɨn əh, kən ilat kəmotehm ətuatɨp e nɨganəmtɨlat natɨmnat mɨn əh, kən moatən-iarəp. Kən io emɨtəp wɨr nəghatən mɨn lan məmə ekɨtun wɨr natɨmnat mɨn əh e nətuounən rəhan, kən roiu rəhak nətəlɨgən məmə təwɨr io mɨn ekəte rəkɨs ətuatɨp natɨmnat rafin mɨn əh məmə onakatafin. Ekəte ətuatɨp natɨmnat itəm kəmotaupən, kən natɨmnat itəm kəmotuarisɨg. Ekolkeike məmə ekən natɨmnat mɨn əh kəm ik məmə nəkɨtun ətuatɨp nɨpahrienən rəha namnusən itəm kəmən rəkɨs.
Nagelo təməghat-in naiirən rəha Jon Baptais
E nian rəha suah kit, nərgɨn u Herot Asol, kig rəha Jutia, inəh pris kit nərgɨn u Sekaraea. In kit e pris mɨn kətaun-in ilat məmə, Pris mɨn rəha Apia, u təmɨsɨ-pən e noanol rəha pris u Aron aupən ikɨn. Rəhan pətaguɨhl, nərgɨn u Elisapet, kən in mɨn təmɨsɨ-pən e noanol rəha pris u Eron. Kən ilau kuətuatɨp e nɨganəmtɨ Uhgɨn, kən e nian rafin katuətəu-pən wɨr nolən rəha Lou ne nəghatən mɨn rəhan, kən məsuərəkɨnən kit. Məto nətɨlau tɨkə məto-inu Elisapet, in təməseməkən mətoahgin mɨnɨpɨtaguɨhl, kən ilau kərən kɨnuaguɨhl.
Kən nian ətuatɨp tɨnuwa məmə, Pris mɨn rəha Apia okotuwɨn e Nimə Rəha Uhgɨn motol rəhalat wək. Kən Sekaraea, in mɨn təmuwɨn mol wək rəha Uhgɨn. E nolən rəha pris mɨn, ilat koatərakin kəpiel əkəku mɨn kotahmen-pən e taes məmə okotegəs-in məmə otəgətun pah otol wək e Nimə Rəha Uhgɨn məmə otuwaan nat pien-pien itəm tatuwɨn kəm Uhgɨn. E nolən əh təməgətun Sekaraea. Eks 30:7 10 Kən e nian itəm təmuwɨn imə matuwaan nat pien-pien, nɨmanin netəmim tepət koatətul ihluə katəfak.
11 Kən nagelo kit rəha Uhgɨn tiet-arəpa ron matətul əh e rəhan matɨp ikɨn, itəm katuwaan nat pien-pien mɨn ikɨn. 12 Kən nian Sekaraea təməplan, kən narmɨn təmiwɨg mətasiəp mɨnəruru əfəməh nat, kən nəgɨnən təmərioah e nɨkin. 13 Məto nagelo təmən-ipən məmə, “Sekaraea, əsəgɨnən, məto-inu Uhgɨn tɨnəto rəham nəfakən. Kən rəham pətaguɨhl Elisapet otɨləs nətɨn kit iərman. Kən onakəkəike maun-in nərgɨn məmə Jon. 14 Kən onakəto təwɨr kən magien, kən netəmim tepət okotagien o naiirən rəhan, 15 məto-inu in otuwa etəm-iasol e nɨganəmtɨ Iərəmərə. Kən in otəsənɨmən wain ne nənɨmən əskasɨk mɨn. Kən Narmɨn Rəha Uhgɨn otərioah e nəmegəhən rəhan, nian otətatɨg əh e nərpɨ rəhan mama, matuwɨn əm nulan nian rafin. Nam 6:2-3 16 Kən in otiuw-pa netəm Isrel tepət kotɨtəlɨg-pa o Iərəmərə, Uhgɨn rəhalat. 17 Kən in otətaupən-in Iərəmərə e narmɨn ne nəsanənən rəha Elaija məmə in otəuhlin nətəlɨgən rəha tata mɨn koatɨtəlɨg-pən mɨn o rəhalat nɨsualkələh mɨn, kən in otəuhlin mɨn netəm koatəht nəwia Uhgɨn okotuwa mɨn e nenatɨgən rəha netəm kotətuatɨp. E nolən əh, in otol nəpen-əpenəən o nəmegəhən rəha netəmim o nuwamən rəha Iərəmərə.” Mal 3:1; 4:5-6; Mat 17:11-13
18 Kən Sekaraea təmən-ipən kəm nagelo məmə, “?Oekahro min-nulan mɨtun məmə nat u otuwa mol nɨpahrienən? Məto-inu io enaguɨhl rəkɨs, kən rəhak pətan tɨnɨpɨtaguɨhl mɨn.”
19 Kən nagelo təmən-ipən kəm in məmə, “Io, nərgək u Kapriel, kən io iatətul e nɨganəmtɨ Uhgɨn e nian rafin. Kən in təmahl-ipa io məmə ekuwa məghat kəm ik, kən mən-ipɨnə namnusən təwɨr u. Dan 8:16; 9:21 20 !Ətəlɨg-in-tu! Naməm oteko kən onakəsagətən mətoarus-pa nakehm nɨpətɨ nəghatən u, məto-inu nəməsənən nɨpahrienən e rəhak nəghatən. In otuwa mol nɨpahrienən e nian ətuatɨp rəhan.”
21 Kən e nian əh, netəmim kəmoatəsahgin Sekaraea, kəmoatətəlɨg-in məmə tahro tɨnan tɨnuwəh-pɨk nəhlan e Nimə Rəha Uhgɨn. 22 Kən nian in təmuwa ihluə, məto tɨnəruru nəghatən, kən ilat kɨnotɨtun məmə in təmehm nat kit tahmen e napɨlaiirən. In təmasgəwɨn-asgəwɨn əm e nelmɨn kəm ilat, məsagətən məto-inu namən təmeko.
23 Nian rəhan wək rəha pris e Nimə Rəha Uhgɨn tɨnol namnun, kən in təmɨtəlɨg-pən latuənu. 24 Kən təsuwəhən, rəhan pətaguɨhl tɨnəpəs məwɨg e suakəku. Kən e məwɨg faif, pətaguɨhl u in təmatəhluaig əm latuənu, 25 kən in təmən məmə, “Inu wək əm rəha Iərəmərə. Aupən ikɨn, nətɨk tɨkə kən etaulɨs. Məto roiu əh, Uhgɨn təmol təwɨr ron io, kən nɨkin tagien məmə ekɨləs nətɨk, kən io esaulɨs mɨnən e nɨganəmtɨ netəmim.”
Nagelo təmən-iarəp məmə Iesu otaiir
26 Nian Elisapet tɨnəpək-əpək mɨnos məwɨg sikis, Uhgɨn təmahl-ipən rəhan nagelo, nərgɨn u Kapriel, məmə in otuwɨn e nɨtən Kalili e taon kit, nərgɨn u Nasaret. 27 In təmos nəghatən kit matuwɨn rəha pətan kit itəm iərman təsuwɨnən əh mehm, məto kɨnən rəkɨs məmə okos rəhan kətɨm kan mə rəha suah kit, nərgɨn u Josep. In mipɨ Kig Tefɨt rat. Kən pətan əh, nərgɨn u Meri. Mat 1:16,18 28 Kən nagelo təmuwɨn met-arəpən, kən mən kəm in məmə, “Təwɨr, Meri. Uhgɨn təmələhəu rəhan nəwɨrən kəm ik, kən mətatɨg itəmlau min.”
29 Məto Meri tɨnatəruru əfəməh nəghatən əh, kən nɨkin tɨnatəht pɨk məmə nɨpətɨ nəghatən əh tahro. 30 Kən nagelo təmən-ipən kəm in məmə, “Əsəgɨnən, Meri, məto-inu Uhgɨn təmɨtəpun məmə in otawte-in rəhan nəwɨrən kəm ik. 31 Kən inəh, ik onakəpəs-in məwɨg e nətɨm kit, kən mɨləs iərman. Kən onəkaun-in nərgɨn məmə Iesu. Aes 7:14; Mat 1:21-23 32 In otuwa etəm-iasol kən etəm kəike, kən okaun-in məmə Nətɨ Uhgɨn Ilɨs Agɨn. Kən Iərəmərə Uhgɨn otol in tuwa Kig, tahmen-pən əm e tɨpɨn rat Tefɨt. 33 Kən in otərəmərə e noanol mɨn rafin itəm koatɨsɨ-pən e Jekop, kən rəhan nərəmərəən otatɨg lilɨn matuwɨn matuwɨn namnun tɨkə.” 2 Saml 7:12,13,16; Aes 9:7
34 Kən Meri təmən-ipən kəm nagelo məmə, “?Oekahro min-nulan mɨləs suakəku kit okəmə esətəu-pənən əh iərman?” 35 Kən nagelo təmən-ipən kəm in məmə, “Narmɨn Rəha Uhgɨn otuwa matɨg lam, kən nəsanənən rəha Uhgɨn Ilɨs Agɨn otəfətain ik. Kən inəh, suakəku onəkɨləs, okaun-in məmə in təmɨsɨ-pən o Uhgɨn, kən in Nətɨ Uhgɨn. 36 Kən iatən kəm ik məmə ik kit Elisapet tɨnəpək-əpək rəkɨs in nətɨn kit iərman, nat əpnapɨn in tɨnɨpətaguɨhl rəkɨs. Kəmatən lan məmə pətaguɨhl itəm təseməkən, məto roiu əh tɨnəpəs məwɨg sikis rəkɨs e nətɨn. 37 Natɨmnat mɨn u tatətəu-pən nəghatən rəha Uhgɨn məmə, ‘Uhgɨn tɨtun nolən natɨmnat rafin, kən nat kit təsiəkɨsən ron.’ ” Mat 19:26; Job 42:2; Jer 32:17 38 Kən Meri təmən-ipən məmə, “Əwəh, io pətan iolwək əm rəha Iərəmərə. Pəs in otol kəm io nat naka itəm ik nɨnən rəkɨs.” Kən nagelo təmapəs in, kən matuwɨn.
Meri təmaliwək matuwɨn məmə otətag Elisapet
39 Uarisɨg lan təsuwəhən, Meri təmiet iman ikɨn maliwək uəhai əm matuwɨn əpəh ikɨn e nɨtot mɨn e taon kit rəha nɨtən Jutia məmə otətag in kit Elisapet, 40 kən in təmuwɨn latuənu rəha Sekaraea, muwɨn imə matən təwɨr kəm Elisapet. 41 Kən e nian Elisapet təməto nəghatən rəha Meri, suakəku un itəm tətatɨg əpəh e nərpɨn təmaut, kən Narmɨn Rəha Uhgɨn təmər e nɨki Elisapet. 42 Kən təmagət əfəməh məmə, “!Uhgɨn təmol təwɨr kəm ik taprəkɨs-in nɨpɨtan mɨn rafin, kən in otol təwɨr kəm suakəku itəm onəkɨləs! 43 Ekɨsɨtunən məmə o naka Uhgɨn təmol təwɨr kəm io min-nulan məmə mama rəha Iərəmərə rəhak təmuwa mətag io. 44 Iatən nəhlan məto-inu e nian ematəto rəham nəghatən, kən suakəku un itəm tətatɨg əpəh e nərpɨk təmagien maut. 45 Kən Uhgɨn otol təwɨr kəm ik məto-inu nəmən nɨpahrienən e nəghatən itəm Iərəmərə təməghat-in lam.”
Napuən rəha Meri
46 Kən Meri təmən məmə,
“E nəmegəhən rafin rəhak, iatənwiwi Iərəmərə, 1 Saml 2:1-10
47 kən nɨkik tətagien pɨk o Uhgɨn Iosmegəh rəhak,
48 məto-inu io pətan iolwək əm rəhan itəm io nat əpnapɨn əm, məto nɨkin tatəht io.
Kən roiu ne matuwɨn, netəmim rafin okotən məmə Uhgɨn təmol təwɨr kəm io;
49 məto-inu Uhgɨn u nəsanənən rəhan in iahgin,
in təmol nat pɨspɨs mɨn təwɨr pɨk agɨn kəm io,
kən nərgɨn in tasim.
50 Kən in tətasəkitun netəm mɨn u itəm koatɨsiai-in in, inu netəm rəha noanol mɨn aupən ikɨn mətoarus-pa itəm rəha noanol mɨn kəsotaiirən əh. Sam 103:13,17
51 In təmol nat pɨspɨs mɨn e nəsanənən e nelmɨn.
In təmahl-iarəp netəm kotausit e nətəlɨgən rəhalat.
52 In təmos-iəhau iərəmərə mɨn e rəhalat nərəmərəən,
kən in təmɨləs-ipər netəm mɨn u rəhalat nətəlɨgən teiuaiu. Job 12:19; 5:11; Sam 147:6
53 Netəm itəm nəumɨs tatus ilat, in tətagwən ilat e nagwənən itəm təwɨr,
kən netəm rəhalat nautə tepət, in tətahl-iarəp ilat kən nat tɨkə e nelmɨlat. Sam 34:10
54 Uhgɨn təmasitu e noanol mɨn rəha Isrel u rəhan iolwək mɨn,
kən təməsaluinən məmə otasəkitun Sam 98:3 55 Epraham ne rəhan mɨn noanol,
matuwɨn matuwɨn namnun tɨkə.” Jen 17:7; Maeka 7:20
56 Kən Meri tətatɨg ilau Elisapet mətoarus-pən məwɨg kɨsɨl, kən in təmɨtəlɨg-pən mɨn əpəh iman ikɨn.
Naiirən rəha Jon Baptais
57 Kən nian ətuatɨp rəha Elisapet tɨnuwa məmə otemək lan, kən təmɨləs nətɨn iərman. 58 Kən netəmim itəm kotatɨg iuəhkɨr ron ne rəhan mɨn noanol, kəmotəto namnusən əh məmə Iərəmərə təmasəkitun mol təwɨr pɨk kəm in nəhlan, kən ilat kəmotuwa motol kitiəh ilat min məmə okotagien kələh. 59 Nian suakəku əh tɨnos nian ilat eit, kən ilat kəmotuwa məmə okotəhg-ipən. Kən iuəhkɨr kotaun-in nərgɨn məmə iahuni rəhan tata Sekaraea, Jen 17:12; Lev 12:3; Luk 2:21 60 məto rəhan mama tən məmə, “Kəpə. Okaun-in nərgɨn u məmə Jon.” 61 Kən ilat kəmotən kəm in məmə, “?Tahro? Rəham kit noanol tɨkə itəm kotaun-in nərgɨn əh Jon.” 62 Kən kəmoatəghat e noanelmɨlat moatətapəh o Sekaraea məmə in tolkeike məmə otaun-in-pən nərgɨn məmə pah. 63 Kən in təmətapəh o nat kit məmə in otəte rəkɨs nat kit lan, kən təməte-pən məmə, “Nərgɨn u Jon.” Nian kəmotehm, narmɨlat təmiwɨg pɨk ron.
64 Kən e nian əm əh, namən tɨnəg-ətuatɨp, kən tɨnatəghat matənwiwi Uhgɨn. 65 Kən ilat rafin itəm kotatɨg iuəhkɨr kəmotəgɨn. Kən netəmim kəmotəghat-in natɨmnat mɨn əh tɨtəlau ikɨn mɨn rafin e narɨt mɨn nɨtən Jutia. 66 Kən netəmim rafin itəm kəmotəto namnusən əh, kən kəmoatətəlɨg-in əm, kəmoatətapəh məmə, “?Suakəku əh, otuwa etəmim naka?” Kəmoatən min-nulan məto-inu kəmotəplan əm məmə nəsanənən rəha Iərəmərə tətatɨg lan.
Sekaraea təmən-iarəp nəghatən itəm Uhgɨn təmos-ipən kəm in
67 Kən Narmɨn Rəha Uhgɨn təmər e nɨki Sekaraea, tata rəha Jon, kən in təmən-iarəp nəghatən itəm Uhgɨn təmos-ipən kəm in. Kən təmən min-nulan məmə,
68 “Pəs kotənwiwi Iərəmərə, u Uhgɨn rəha netəm Isrel,
məto-inu in təmuwa məmə otasitu e rəhan mɨn netəmim,
kən təməmki-rəkɨs ilat e nelmɨ tɨkɨmɨr mɨn rəhalat. Sam 72:18
69 In təmɨləs-ipər iosmegəh təsanən itəm otosmegəh kitat,
in təmɨsɨ-pən e noanol rəha iolwək rəhan Tefɨt. Sam 18:2
70 Kən in tahmen-pən əm e nəghatən u itəm Uhgɨn tɨnəmən rəkɨs kəm kitat e nəghatən rəha ien mɨn rəhan aupən.
71 In tɨnəmən-iəkɨs rəkɨs məmə otosmegəh kitat o tɨkɨmɨr mɨn rəhatat ne netəmim rafin itəm kotetəhau kitat. Sam 106:10
72 In təmɨləs-ipər iosmegəh əh məmə otasəkitun pipi rat mɨn rəhatat,
kən təsaluinən rəhan nəghatən itəm in atɨp təmən e rəhan nəniəkɨsən rəha nasituən, Jen 17:7; Sam 105:8-9
73 inu nəniəkɨsən itəm təmən kəm pipi rat Epraham. Jen 22:16-17
74 In təmɨləs-ipər iosmegəh əh məmə otosmegəh kitat,
kən mɨləs-irəkɨs kitat e nelmɨ tɨkɨmɨr mɨn rəhatat,
məmə nian mɨn rafin e nəmegəhən rəhatat,
kitat kotɨtun nol wəkən rəhan e nɨganəmtɨ Uhgɨn, kən məsotəgɨnən,
75 kən kitat okotasim, kən nəmegəhən rəhatat otətuatɨp e nian mɨn rafin. Taet 2:12-14
76 “Kən ik, nətɨk, okaun-in ik məmə ien rəha Uhgɨn Ilɨs Agɨn,
məto-inu ik onakaupən-in Iərəmərə məmə onəkol əpen-əpenə e rəhan suatɨp. Aes 40:3
77 Ik onakən-iarəp kəm rəhan mɨn netəmim məmə Uhgɨn otosmegəh ilat nian in otafəl rəkɨs rəhalat təfagə rat mɨn. Jer 31:34
78 In otol məto-inu, in tətasəkitun kitat matol təwɨr kəm kitat.
E nasəkitunən rəhan, Kristo otuwa otat tahmen-pən e mɨtgar təmər e neai, Aes 60:1-2
79 mətasiəgəpɨn kitat netəm koatatɨg e napinəpən ne əpəh ikɨn nɨmɨsən tatoh itəm ikɨn,
kən matit wɨr nelkɨtat e suatɨp rəha nəməlinuən.”
80 Kən suakəku təmatepət e nɨpətɨn, kən narmɨn rəhan təsanən. Kən nian rafin in tətatɨg əpəh ikɨn taruən-aruən ikɨn matəsahgin nian rəhan otuwa itəm otətuoun wək lan e nɨganəmtɨ netəm Isrel.

1:1: Wək 1:1

1:9: Eks 30:7

1:15: Nam 6:2-3

1:17: Mal 3:1; 4:5-6; Mat 17:11-13

1:19: Dan 8:16; 9:21

1:27: Mat 1:16,18

1:31: Aes 7:14; Mat 1:21-23

1:33: 2 Saml 7:12,13,16; Aes 9:7

1:37: Mat 19:26; Job 42:2; Jer 32:17

1:46: 1 Saml 2:1-10

1:50: Sam 103:13,17

1:52: Job 12:19; 5:11; Sam 147:6

1:53: Sam 34:10

1:54: Sam 98:3

1:55: Jen 17:7; Maeka 7:20

1:59: Jen 17:12; Lev 12:3; Luk 2:21

1:68: Sam 72:18

1:69: Sam 18:2

1:71: Sam 106:10

1:72: Jen 17:7; Sam 105:8-9

1:73: Jen 22:16-17

1:75: Taet 2:12-14

1:76: Aes 40:3

1:77: Jer 31:34

1:78: Aes 60:1-2