17
Pol mɨne Sailəs kəmian əpəha Təsalonaikə
Kəni Pol mɨne Sailəs kəmualiuək mian=pən əha e taun mil əha Amfipolɨs mɨne Apoloniə, miəuva miaiet=pa e taun əha Təsalonaikə. Ikɨn əha, nimə rəha nuhapumɨniən kəti əha ikɨn rəha nətəm Isrel. Kəni Pol təmol məmə inu tatol nian mɨn, təmuvən əpəha imə e nimə əha. Kəni e Sapət kɨsɨl ilah nətəm Isrel əha ikɨn kəmotol nəghatiən tepət o Nauəuə Rəha Uhgɨn. In tətəni kəm lah məmə, “Nauəuə Rəha Uhgɨn tətəni-vivi agɨn məmə Krɨsto iətəm Uhgɨn təməni məmə otahli=pa, in otəkeikei mɨmɨs, kəni Uhgɨn otosmiəgəh mɨn in e nɨmɨsiən. Iesu u iətəm iətəni kəm təmah, in Krɨsto əha.”
Ilah nəuvein kəmotəni nɨpəhriəniən e nəghatiən əha, kəni kəmohtəu=pən Pol mɨne Sailəs. Kəni Nanihluə mɨn tepət nətəm kəutəfaki kəm Uhgɨn, mɨne nɨpətan asoli tepət nətəm kotepət e nɨpətan mɨn, kəmohtəu=pən ilau.
Mətəu nətəmi asoli mɨn rəha nətəm Isrel əha ikɨn əha, kɨnəutohtgərah ilau, kəni məhuvən motəmki=pa nətəm kotərah, əpəha e nɨkalɨ suaru mɨn mɨne ikɨn mɨn nəuvein mɨn, kəni mɨnautol nərahiən tepət əpəha e taun əha. Kəni məhuvən e nimə rəha Jeson, mɨnautəhapu doə e nimə, məutəsal e Pol mɨne Sailəs. Kəmotolkeikei məmə okotləfən ilau e nəhlmɨ kaunsɨl əha ikɨn əha.
Nian kəməsotehiən ilau, kəni kotaskəlɨm Jeson mɨne piatah mɨn nəuvein motəmki=pən ilah məmə okotəhtul aupən e nətəmi asoli rəha kaunsɨl. Kəni kəmotagət əfəməh məutəni məmə, “Suah mil əha Pol mɨne Sailəs kətiasuv nəməuiən e ikɨn mɨn rəfin, kəni mɨniəuva e taun rəhatah. Kəni Jeson təmauɨn e lau kian iman ikɨn, mətəu ilah kəutatgəhli lou rəha Sisə iətəm tətarmənɨg e nɨtəni mɨn. Ilah kəutəni məmə Iərmənɨg kəti mɨn əha ikɨn tətatɨg, nərgɨn u Iesu.” Luk 23:2; Jon 19:12 Nian nətəm Isrel kəmotəni nəghatiən əha, mautol nətəmimi mɨne nətəmi asoli mɨn əha nɨkilah tɨnəpiapei pɨk. Kəni nətəmi asoli mɨn əha kəmotol Jeson mɨne piatah mɨn kəmotəfən məni kəti, məmə in nəniəskasɨkiən kəti məmə okəsotol mɨniən nati əha, kəni motahli=pən ilah kəutəhuvən.
Pol mɨne Sailəs kəmian əpəha Perea
10 Nian tɨnapinəpu, kəni piatah mɨn ikɨn əha kəmotahli=pən Pol mɨne Sailəs məmə okian e taun əha Perea. Nian kəmiaiet=pa ikɨn əha, kəmian e nimə rəha nuhapumɨniən rəha nətəm Isrel. 11 Nətəm Isrel əha ikɨn əha nətəlɨgiən rəhalah təuvɨr, mapirəkɨs nətəm Təsalonaikə, mətəu-inu kotolkeikei pɨk məmə okotətəlɨg e nəghatiən rəhalau. Kəni nian rəfin, kəutafin vivi e Nauəuə Rəha Uhgɨn, məutəsal vivi məmə nəghatiən rəhalau təhruahru uə kəpə. 12 Mətəu-inu e noliən əha, kəni tepət kəmotəni nɨpəhriəniən e Iesu. Kəni nɨpətan asoli mɨn Kris tepət, mɨne nətəm Kris tepət kəmotəni nɨpəhriəniən e Iesu.
13 Mətəu nian nətəm Isrel əpəha Təsalonaikə kəmotətəu məmə Pol tətəni pətɨgəm mɨn nəghatiən rəha Uhgɨn əpəha Perea, kəni ilah kəməhuva mɨn əpəha ikɨn mɨnəutəhlili nətəm Perea, mɨnautol ilah məmə kotəhrun nohiən ilau. 14 Kəni nian əmə əha, piatah mɨn kəmotahli=pən mɨn Pol tuvən əpəha itəhi muvən e negəu muvən Atens, məpəh əmə Sailəs mɨne Timoti kətuatɨg əpəha Perea. 15 Kəni nətəm kəmotit Pol məhuvən Atens, kəni Pol təməni=pən kəm lah məmə okotəni=pən kəm Sailəs mɨne Timoti məmə okuauɨt uəhai əmə mian mueruh mɨn in. Kəni kəmohtəlɨg=pa mɨn Perea.
Pol əpəha Atens
16 Nian Pol təmətəhtahnin Sailəs mɨne Timoti əpəha Atens, in təmətəu tərah pɨk mətəu-inu nian tətaliuək mətan ikɨn əha, meruh məmə ikɨn əha təriauəh e narmɨ nati tərah əpnapɨn mɨn. 17 Mətəu-inu o nati əha, in təmuvən əpəha e nimə rəha nuhapumɨniən rəha nətəm Isrel ilah nətəm Isrel, mɨne Nanihluə mɨn nətəm ilah kəutəfaki kəm Uhgɨn, məutəghati pɨk o nati əha mɨne nanusiən təuvɨr. Kəni nian rəfin in tatuvən ikɨn katol makɨt ikɨn mətəghati kəm nətəmi əpnapɨn mɨn əmə. Uək 18:19 18 Kəni nəgətun mɨn nəuvein nətəm Kris, kətəni ilah məmə Epikiuriən mɨne Sɨtoik,* Epikiuriən mɨne Sɨtoik — Nəgətun mɨn nəuvein iətəm kəutəsal e nɨpəhriəniən. Ilah Epikiuriən kəutəni məmə natimnati iətəm tatol suah kəti nɨkin tətagiən, inu nəukətɨ nəmiəgəhiən təuvɨr. Ilah Sɨtoik kəutəni məmə təuvɨr nəmə suah kəti təsətəuiən nagiəniən mɨne nahməiən e nɨkin. ilah mɨn kəutəghati. Ilah nəuvein kəutəni məmə, “?Suah əha təmələs əmə nəghatiən kəti e suaru mətəni, kəmə tətəni nak əpəha?”
Kəni nətəmimi nəuvein kəmotəni məmə, “Itɨmah iəutətəu məmə tətəghati e uhgɨn mɨn rəha ikɨ pɨsɨn pɨsɨn mɨn.” Kəmotəni lanəha mətəu-inu Pol tətəghati e Iesu, mətəni məmə təmɨmɨs mətəu Uhgɨn təmosmiəgəh mɨn.
19 Kəni kəutauɨn=pən e Pol məmə otuva məhtul e nəhmtɨ kaunsɨl rəha nətəm kəutəharəg e nɨtəuət əha Areopakus. Kəni kaunsɨl əha təməni=pən kəm in məmə, “Iəkotolkeikei məmə iəkotəhrun nɨpətɨ nəghatiən vi u iətəm nətəni. 20 Nəghatiən mɨn əha nəuvein iəmotətəu məmə tol pɨsɨn agɨn, kəni iəkotolkeikei məmə iəkotəhrun nɨpətɨn.” 21 Kəmotəghati lanəha mətəu-inu nətəm Atens mɨne ikɨn pɨsɨn mɨn iətəm kəməhuva Atens, kəmotolkeikei məmə okotəharəg əmə motətəlɨg e nəghatiən vi mɨn əha, kəni motəuhlin vivi nəniən lan.
22 Kəni Pol təhtul e nəhmtɨ nətəmi rəha kaunsɨl əha məmə, “Nətəm Atens. Iəu ineruh rəkɨs məmə nɨkitəmah tatuvən pɨk o uhgɨn mɨn. 23 Nian iəu iətaliuək u ikɨnu materuh ikɨn nəutəfaki mɨn ikɨn mɨne narmɨ nati mɨn, kəni meruh nəghatiən kəti iətəm nəmotətei=pən rəkɨs e kəpiel kəti məmə,
Inu ikɨn kətəfaki=pən kəm uhgɨn kəti iətəm itɨmah iəkotəruru.
Mətəu uhgɨn iətəm itəmah nəutəfaki=pən kəm in, iətəm nəkotəruru, Uhgɨn əha inəha iətəm iəu iatəni=pɨnə kəm təmah.
24 “Uhgɨn əha inəha təmol nɨftəni u, mɨne natimnati rəfin u kəutatɨg lan, kəni in tətarmənɨg e neai mɨne nɨftəni, in təsatɨgiən e niməfaki mɨn iətəm kitah əmə nətəmimi kəmotol. 25 Nati kəti təsɨkəiən ohni u kitah nətəmimi kotəhrun noliən məmə kotəfən kəm in. Mətəu in pɨsɨn əmə tətəfa nəmiəgəhiən kəm tah kətiəh kətiəh, mətəfa natimnati mɨn rəfin kəm tah. 1King 8:27; Uək 7:48 Sam 50:12 26 Aupən, aupən agɨn, in təmol əmə iətəmi kətiəh əmə, kəni nətəmimi rəfin kəmotsɨpən əmə e suah kəha, kəni in pɨsɨn əmə təmələhu ilah rəfin e ikɨn mɨn, kəni in pɨsɨn əmə təməni nian iətəm ilah okotan lan, mɨne nɨftəni mɨn rəhalah. 27 Uhgɨn əmə təmol lanəha məmə kitah rəfin okotəkeikei motalkut motəsal məmə okoteh, təhmen e suah kəti iətəm təteapən mətəsal e nati kəti e napinəpuiən, mətəu-inu nɨkin təhti məmə məta tələs nati u in tolkeikei. Mətəu nɨpəhriəniən məmə Uhgɨn əha, səniəmə in isəu o tah. Sam 145:18; Jer 23:23 28 Nɨpəhriəniən mətəu-inu təhmen e iətəmi kəti təməni aupən məmə, ‘In əmə tatol məmə kitah rəfin kəutəmiəgəh, məutaliuək, mautol natimnati rəfin.’ Kəni məhmen e suah kəti rəhatəmah iətəm təmətei rəkɨs nəpuən kəti məmə, ‘Kitah mɨn, kitah nenətɨn mɨn.’
29 “Mətəu-inu kitah nenətɨ Uhgɨn, ko kitah kəsotəniən məmə in təhmen e natimnati əpnapɨn əmə iətəm nətəmimi kautol ilah e aiən u kol tətoraip-oraip, mɨne sɨlfə, mɨne kəpiel. In səniə məmə nati kəti iətəm suah kəti təhrun noliən e nəhlmɨn uə e rəhan nəhruniən. !Kəpə! Aes 40:18-20; 44:10-17; Uək 19:26
30 “E nian əha aupən nətəmimi kotəruru Uhgɨn, kəni təhmen e iətəm Uhgɨn təmahtɨpəsɨg e nəhmtɨn məmə otəseruhiən noliən tərah mɨn əha. Mətəu rəueiu tətəni kəm tah rəfin e ikɨn mɨn rəfin məmə, ‘Itəmah rəfin onəkotəuhlin itəmah e rəhatəmah mɨn noliən tərah mɨn.’ 31 In təməni lanəha, mətəu-inu in təmɨtəpɨn rəkɨs nian in otakil noliən lan rəha nətəmimi rəfin, kəni in otol əmə e suaru iətəm təhruahru. Uhgɨn tɨnɨtəpɨn rəkɨs iətəmimi iətəm otakil noliən mɨn rəha nətəmimi, kəni kɨnotəhrun rəkɨs məmə in pəh, mətəu-inu tɨnol rəkɨs suah kəha təmiəgəh e nɨmɨsiən.” Sam 96:13
32 Nian ilah kəmotətəu nəghatiən məmə Uhgɨn təmol suah kəti təmiəgəh mɨn e nɨmɨsiən, nəuvein kəmotaləh-əmu, mətəu nəuvein kotəni məmə, “Itɨmah iəkotolkeikei məmə iəkotətəu mɨn rəham nəghatiən.” 33 Nəghatiən əha tɨnol naunun ikɨn əha, kəni Pol tietɨgəm e kaunsɨl. 34 Mətəu nətəmimi nəuvein kəməhuvən motəhkul=pən lan, məutəni nɨpəhriəniən e Iesu. Nətəmi əha kəti ikɨn nərgɨn u Taionisiəs, in iətəmi kəti rəha kaunsɨl əha, mɨne pətan kəti mɨn nərgɨn u Tamaris, mɨne nətəmimi nəuvein mɨn.

17:7 Luk 23:2; Jon 19:12

17:17 Uək 18:19

*17:18 Epikiuriən mɨne Sɨtoik — Nəgətun mɨn nəuvein iətəm kəutəsal e nɨpəhriəniən. Ilah Epikiuriən kəutəni məmə natimnati iətəm tatol suah kəti nɨkin tətagiən, inu nəukətɨ nəmiəgəhiən təuvɨr. Ilah Sɨtoik kəutəni məmə təuvɨr nəmə suah kəti təsətəuiən nagiəniən mɨne nahməiən e nɨkin.

17:25 1King 8:27; Uək 7:48

17:25 Sam 50:12

17:27 Sam 145:18; Jer 23:23

17:29 Aes 40:18-20; 44:10-17; Uək 19:26

17:31 Sam 96:13